Hướng dẫn hoàn chỉnh về font Serif và Sans serif: điểm khác và ứng dụng

Font serif so với font sans serif có gì khác nhau? Mỗi loại truyền tải một thông điệp như thế nào? 

Khi nói đến vấn đề font chữ, bạn sẽ có rất nhiều lựa chọn. Nhưng trước khi bạn có thể đưa ra quyết định sẽ sử dụng font chữ nào phù hợp nhất với thương hiệu và thiết kế của bạn, bạn cần phải hiểu các loại font khác nhau như thế nào.

Và trong khi có khá nhiều loại font ngoài kia thì hai loại quan trọng nhất bạn cần hiểu để đưa ra quyết định thiết kế sáng suốt chính là font Serif và Sans Serif.

Ok trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ đào bới những vấn đề xoay quanh hai loại font chữ này.

Font serif là gì và phân loại font serif

Định nghĩa font serif

Serif nghĩa là một đường thẳng hoặc một nét nhỏ ở trên thành phần của chữ, thường là những đường định hướng và ổn định cấu tạo chữ. Serif thường được biết đến với tên gọi “chữ có chân”.

Phân loại font serif

Có 4 loại Serif cơ bản đó là: Old-style, Transitional, Modern serif, và Slab serif

Old-style

Kiểu chữ serif old-style đã có mặt từ năm 1465, không lâu sau khi thợ kim hoàn Johannes Gutenberg cho ra đời phương pháp in ấn “movable type”. Các nhà in ở Ý đã tạo ra một loại chữ thích hợp với phương pháp in này, lấy cảm hứng từ thư pháp thời Phục hưng. Old-style là kiểu chữ được các nhà in ưa chuộng nhất bởi vẻ ngoài mộc mạc và sự dễ đọc của chúng trên giấy.

Đặc trưng của old-style là độ tương phản giữa các nét thanh và đậm thấp, phần mỏng nhất của một chữ cái thường nằm ở góc thay vì ở trên hay dưới cùng. Kiểu chữ này giữ lại hình thức tương tự như chữ nghiêng viết tay nên thường nghiêng theo 1 trục trong khoảng từ 9-16 độ và có các nét cong để nối các serif với chữ cái chính.

Transitional

Kiểu chữ serif transitional, hay còn gọi là baroque, xuất hiện vào khoảng cuối thế kỷ 17. Đây là kiểu chữ có sự pha trộn giữa old-style và kiểu chữ serif hiện đại, đó chính là lý do tại sao nó được đặt tên là Transitional.

Đặc trưng của transitional là độ tương phản giữa các nét thanh và đậm cao, nhưng chưa rõ ràng như kiểu chữ serif hiện đại ra đời sau đó. Các chữ cái chuyển sang trục thẳng đứng, phần đầu của chúng được thay bằng các nét tròn trịa, mềm mại hơn.

Modern serif

Kiểu chữ Modern serif trên thực tế đã xuất hiện từ cuối những năm 1700 và 1800. Kiểu chữ được ra đời và phát triển bởi các nhà in người Pháp, Ý và Đức là Firmin Didot, Giambattista Bodoni, Justus Erich Walbaum.

Mục tiêu của họ là tạo ra các đoạn văn bản in ấn có thiết kế thanh lịch hơn, từ đó họ đã phát triển ra kiểu chữ serif với độ tương phản giữa các nét thanh đậm cực kì cao để thể hiện được công nghệ sản xuất giấy và in ấn ngày càng tinh tế của thời kỳ ấy.

Một số đặc trưng cơ bản của modern serif:

• Chiều dài và chiều rộng của con chữ không có nhiều chênh lệch.
• Các con chữ có nét dọc dày, hướng theo trục dọc.
• Độ tương phản giữa các nét rất mạnh.
• Các phần serif thường mềm mại, có hình giọt nước hoặc hình tròn

Slab serif

Kiểu chữ slab serif bắt đầu xuất hiện từ năm 1817, với mục đích ban đầu là để sử dụng trong các poster cần thu hút sự chú ý. Slab serif cũng có rất nhiều biến thể: một số font chữ thì theo phong cách geometric với độ dày của các nét chữ không thay đổi nhiều. Số khác thì lại có cấu trúc giống với hầu hết các kiểu chữ serif khác, nhưng có phần serif rõ ràng, đậm nét hơn.

Font sans serif là gì và phân loại font sans serif

Định nghĩa font sans serif

Trong tiếng Latin, sans-serif nghĩa là “không có chân”, để chỉ những kiểu chữ không có thêm các yếu tố “serif” – đường thẳng hoặc một nét nhỏ ở trên thành phần của chữ, thường là những đường định hướng và ổn định cấu tạo chữ.

Phân loại font sans serif

Có 4 loại Sans-Serif cơ bản đó là: Grotesque, Neo-Grotesque, Humanist (cái này giống của Old Style Serifs), và Geometric

Grotesque

Hầu hết các font chữ sans-serif đời đầu (thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20) đều thuộc kiểu chữ Grotesque. Ảnh hưởng bởi kiểu chữ serif Didone và cách vẽ biển hiệu thời đó, đặc điểm nổi bật của Grotesque là có thiết kế chắc chắn, phù hợp với các headline hoặc biển quảng cáo. Khoảng cách về chiều cao giữa đỉnh các chữ hoa và in thường là rất ít, điều này khiến Grotesque trở thành “bạn thân” của các đoạn chữ in hoa.

Neo-grotesque

Neo-grotesque xuất hiện vào những năm 1950 với sự ra đời của International Typographic Style (hay còn gọi là Swiss Style). Bạn có biết rằng, Helvetica – typeface được ra đời vào năm 1957 và trở thành typeface được sử dụng nhiều nhất trong nhiều thập kỷ sau này, chính là kiểu chữ Neo-grotesque điển hình đó.

Kiểu chữ Neo-grotesque có thiết kế khá đơn giản nhưng lại có một lợi thế lớn hơn so với đàn anh Grotesque, chính là ở sự đa dạng và linh hoạt. Các typeface thuộc kiểu Neo-grotesque thường bao gồm các font chữ thanh đậm khác nhau, khiến việc áp dụng chúng trong văn bản trở nên dễ dàng hơn.

Geometric

Như tên gọi của mình, kiểu chữ sans serif Geometric được dựa trên các hình khối cơ bản, cụ thể là hình vuông và tròn. Kiểu chữ này bắt nguồn từ những năm 1920 tại Đức với Herbert Bayer và Jakob Erbar được cho là cha đẻ của Geometric. Do thiết kế hiện đại, gọn ghẽ của mình mà Geometric trở nên phổ biến vào những năm 20-30 của thế kỉ 20. 

Đặc điểm nổi bật nhất của kiểu chữ này chính là chữ “O” được thiết kế như một hình tròn hoàn hảo. Ngoài ra, đây cũng là kiểu chữ ít được ưa chuộng nhất với các đoạn văn bản dài, thường được sử dụng cho tiêu đề hay các đoạn văn ngắn.

Humanist

Về thiết kế, kiểu chữ sans serif Humanist có thiết kế đa dạng hơn so với những kiểu chữ tiền nhiệm của mình. Một số typeface sẽ có độ tương phản giữa các nét rõ ràng hơn, số khác lại mang hơi hướng Geometric; có typeface lại mô phỏng lại kiểu dáng của chữ viết tay hoặc thư pháp.

Humanist đặc biệt phù hợp để sử dụng trên màn hình hay ở các khoảng cách xa bởi một đặc điểm nổi bật ở kiểu chữ này chính là khoảng cách giữa các nét lớn – đây là một điểm không phổ biến ở kiểu chữ Grotesque và Neo-grotesque.

Điểm khác nhau căn bản giữa Font serif và font sans serif

Điểm khác nhau dễ nhận thấy nhất giống như tên gọi của chúng chính là sự có mặt của serif (chân) ở trong chữ cái của mỗi font. 

Chân của font serif có thể vô hình tạo ra một đường line qua ở phần dưới của chữ qua các chân chữ cái.

Sans serif không chân nên đơn giản và gọn gàng hơn, do không có chân nên độ rộng các ký tự có thể thiết kế bằng nhau dễ dàng. 

Font serif vs sans serif: mỗi loại thể hiện đặc tính gì ở thương hiệu của bạn

Bây giờ bạn đã hiểu sự khác biệt giữa font serif và sans serif, hãy cùng nhau bàn đến thông điệp mà mỗi loại font truyền tải và tại sao việc đảm bảo font chữ bạn chọn gửi đúng thông điệp về thương hiệu của bạn lại quan trọng như vậy.

Một công ty khởi nghiệp về công nghệ và một công ty luật mới thành lập có thể không muốn truyền tải cùng một thông điệp thông qua logo và thương hiệu của họ. Có thông điệp riêng, có tiếng nói riêng không trộn lẫn với thị trường là thứ mà mọi công ty muốn hướng tới.

Serif thể hiện điều gì?

Nếu bạn đang tìm kiếm một tổng thể và cảm nhận ”theo truyền thống” trong các thiết kế của mình, thì bạn chắc chắn sẽ muốn chọn serif. Font serif được sử dụng rộng rãi trong sách, báo và tạp chí, đó là lý do tại sao chúng nhắc nhở chúng ta về các chủ đề cổ điển, truyền thống, trang trọng và tinh tế. Tiếng Anh và tiếng La mã cổ đều là font serif.

Font Serif là một lựa chọn tuyệt vời cho các thương hiệu muốn khách hàng xem mình là một thương hiệu lâu đời, giàu kinh nghiệm và đáng tin cậy. Vì kiểu chữ serif có từ thế kỷ 18, các công ty sử dụng font serif thường được xem là lâu đời, nghiêm túc và cổ điển hơn.

Font Serif là một lựa chọn tuyệt vời cho các doanh nghiệp có tính chất truyền thống nhiều hơn (như pháp luật, công ty tài chính hoặc công ty bảo hiểm) và thường sử dụng trong các thiết kế cho các tổ chức lâu đời (trường đại học Harvard, Stanford…).

Sans serif thể hiện điều gì

Nếu font serif là hướng đến truyền thống, thì font chữ sans serif lại hướng đến việc ủng hộ sự hiện đại. Các font sans serif được coi là hiện đại hơn bởi vì chúng là sự biến đổi font serif đơn giản và ra đời sau serif.

Nếu bạn muốn thương hiệu của mình xuất hiện thật trẻ trung và dễ tiếp cận, font sans serif có thể sẽ được cảm nhận là dễ tiếp cận hơn nhiều so với các tổ chức sử dụng font serif. Khi một công ty chọn một font sans serif để đại diện cho thương hiệu của họ, họ thường cố gắng truyền đạt một chất lượng trẻ trung và hiện đại hơn. 

Những đường nét sắc sảo, rõ ràng của font sans serif cũng có thể được xem là vui tươi hơn vì sự đơn giản của nó.

Font Serif là lựa chọn phù hợp cho bất kỳ thương hiệu nào muốn theo đuổi sự đổi mới và tiên tiến (như các công ty khởi nghiệp trẻ, công ty công nghệ), các thiết kế thương hiệu sẽ thể hiện tính sáng tạo nhiều hơn.

Sự tiến hóa và thay đổi của font serif và sans serif trên thế giới

Rõ ràng, việc chọn font serif hay sans serif đóng một phần rất lớn trong quá trình xây dựng thương hiệu. Nhưng xu hướng chung trên thế giới đang như thế nào? Có phải các thương hiệu đang chuyển dần sang sử dụng một loại font hơn so với loại còn lại?

Ngắn gọn là: Đúng vậy!

Có một sự thay đổi lớn trong thiết kế thương hiệu trong những năm gần đây, với một số công ty đã thiết kế lại logo thương hiệu của họ để phù hợp với thời đại và dễ tiếp cận hơn, trong đó, bao gồm cả việc chuyển từ font serif sang sans serif.

Có một sự thay đổi lớn trong thiết kế thương hiệu trong những năm gần đây, với một số công ty đã thiết kế lại logo thương hiệu của họ để phù hợp với thời đại và dễ tiếp cận hơn, trong đó, bao gồm cả việc chuyển từ font serif sang sans serif

Nhìn chung, chúng ta đã thấy thiết kế đồ họa có xu hướng gọn gàng và đơn giản hơn. Các font sans serif có tính hình học hơn và dễ nhìn hơn trên màn hình, và vì chúng đơn giản nên chúng có tỷ lệ tốt cho dù chúng lớn hay nhỏ.

Xu hướng chung ngày nay là cần phải thiết kế tương thích với nhiều loại thiết bị khác nhau. Ví dụ một trong những công ty dễ thấy nhất đã chuyển sang sans serif? Là Google.

Google đã tung logo với font chữ sans serif vào năm 2015. Mặc dù Google vẫn giữ lại màu sắc chính đặc trưng của logo cũ, việc chuyển đổi từ serif sang sans serif ngay lập tức tạo ra một cảm giác hiện đại hơn, dễ tiếp cận hơn, phù hợp hơn với sự phát triển của thương hiệu Google.

Google đã sử dụng logo serif trong 16 năm và bây giờ nó đã lạc hậu, đặc biệt là đối với một công ty công nghệ. Trong khi vẫn giữ lại những màu chính dễ nhận biết, nắm giữ rất nhiều giá trị riêng của họ, họ chỉ đơn giản là thay đổi sang một font sans serif đơn giản và táo bạo. Nhìn chung, nó đã được đón nhận và mang đến cho họ một sự đổi mới rất cần thiết.

Và Google không phải là công ty lớn duy nhất thực hiện bước nhảy vọt từ serif sang sans serif; rất nhiều các công ty công nghệ khác, như Yahoo và Spotify, đã thay đổi thiết kế logo của họ sang font sans serif và thậm chí nhiều công ty truyền thống hơn, như ngân hàng HSBC, cũng đã thay đổi vì thời đại.

Vậy có phải font sans serif đang là xu thế chung của thế giới kinh doanh? Chắc chắn rồi!

Nhưng nếu chỉ vì các thương hiệu đang bắt đầu chuyển sang font sans serif thì có nghĩa là bạn và thương hiệu của bạn cũng phải vậy. Xu hướng này chắc chắn đã khá phổ biến trong vài năm qua và mặc dù nó có thể là một quyết định thành công đối với một số công ty, nó có thể là một sai lầm cho những người khác.

Thay đổi logo của bạn từ serif sang sans-serif không phải lúc nào cũng tốt hơn.

Vấn đề là, logo sans serif là một lựa chọn tuyệt vời cho các thương hiệu muốn thể hiện sự hiện đại và tiên tiến nhưng nếu bạn có một doanh nghiệp mang tính truyền thống hoặc làm việc trong một ngành công nghiệp cũ hơn, thì font serif có thể có tác động mạnh hơn.

Một số thương hiệu lâu đời nhất thế giới (như Honda, New York Times và Wells Fargo) gắn bó với font serif trong thương hiệu của họ và vẻ ngoài truyền thống thực sự phù hợp hơn với mô hình kinh doanh của họ.

Những hiểu lầm thường thấy về serif và sans serif

Serif chỉ phù hợp với in ấn

Đây là một trong những định kiến khá phổ biến trong thiết kế về serif nhưng liệu nó có đúng hoàn toàn? Hãy cùng kiểm chứng qua website Church of The Atom dưới đây nhé:

Kiểu chữ serif được sử dụng rất nhiều trên website này và các phần văn bản trên đó không hề bị rối mắt, thậm chí còn là yếu tố nhấn nhá vô cùng hiệu quả cho tổng thế thiết kế. 

Vậy lầm tưởng này từ đâu xuất hiện? Câu trả lời phổ biến nhất là do độ phân giải trên màn hình không lớn bằng các ấn phẩm in ấn, từ đó kiến kiểu chữ serif khó nhìn hơn trên các thiết bị điện tử. Tuy nhiên, với sự phát triển “thần tốc” của công nghệ hiện nay, chất lượng của màn hình đã thay đổi rất nhiều và bạn hoàn toàn có thể đọc các đoạn văn bản sử dụng kiểu chữ serif một cách dễ dàng.

Chỉ nên dùng sans serif cho thiết kế giao diện và các ấn phẩm kỹ thuật số

Cũng như giới hạn serif trong in ấn, sans serif cũng bị rất nhiều người đóng vào khuôn khổ thiết kế giao diện và các ấn phẩm kỹ thuật số. Tuy nhiên thực tế lại chứng minh điều khác. Rất nhiều designer đã sử dụng sans serif trong các thiết kế in ấn của mình, và kiểu chữ này chứng tỏ độ hiệu quả không kém gì serif trên “mặt trận” in ấn.

Đặc biệt hơn, sans serif rất được ưa chuộng trong các đầu sách dành cho trẻ em, bởi chúng khiến việc nhận mặt chữ trở nên dễ dàng hơn đó. (bạn có thể dạo một vòng các bìa sách sẽ thấy sans serif được sử dụng khá nhiều)

Serif là loại font khó đọc

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, serif là loại font dễ đọc bởi chính phần chân đã làm cho từng chữ cái trở nên tách biệt, từ đó mắt cũng dễ dàng phân biệt hơn. Ngoài ra, những phần chân chữ còn đóng vai trò điều hướng cho mắt, giúp bạn “di chuyển” từ chữ cái này sang chữ cái khác một cách nhịp nhàng.

Sans serif là không chỉnh chu, nghiêm túc

Việc bạn chỉ sử dụng một kiểu chữ sans serif không có nghĩa là bạn không nghiêm túc hay không ”formal”. Nó có thể có tác dụng như vậy khi được sử dụng với hình ảnh hoặc kết hợp với một kiểu chữ mới lạ.

Nhưng một trong những tính năng hay của font sans serif – và một trong những điều làm cho nó trở thành một sự lựa chọn linh hoạt – là nó có xu hướng hỗ trợ các đặc điểm của kiểu chữ xung quanh. Vì vậy, một sans serif kết hợp với một font kiểu cũ vẫn sẽ cho ra một cảm giác truyền thống và cổ điển; khi bắt cặp với một font script hoặc font handmade thì chúng có thể giúp bạn cảm thấy sang trọng hoặc nữ tính hơn.

Sans serif thì dễ gây sự chú ý hơn

Mức độ chú ý của một thiết kế không chỉ dựa trên một kiểu chữ. Đó còn là vấn đề về màu sắc, độ tương phản, hình ảnh và kiểu chữ. Phải mất tất cả những điều này để thu hút sự chú ý của ai đó.

Lấy một vài ví dụ cổ điển. Các tiêu đề báo chí, chẳng hạn như The Examiner San Francisco ở trên, thường sử dụng kiểu chữ serif cho các tiêu đề. Cụm từ “Thought differently” rất thu hút sự chú ý. Nó thiên nhiều về nội dung như kiểu chữ được sử dụng.

Sau đó nhìn vào trang web cho Apple Store. Các kiểu chữ sans serif đậm, bold và gây chú ý. Cả hai phong cách serif và sans serif đều có thể tác động như nhau.

Tổng kết font serif và sans serif

Khi nói đến việc lựa chọn một font chữ, không bao giờ có một giải pháp nào đó có thể phù hợp với mọi tình huống.

Font chữ tốt nhất cho bạn và thương hiệu của bạn sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào những gì mà bạn muốn thiết kế của bạn truyền đạt với khán giả. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi chọn font chữ cho thương hiệu của bạn:

Hãy chọn một font chữ mà bạn cảm thấy độc đáo

Các font serif và sans serif đều có thể có hiệu quả như nhau, điều quan trọng nhất là chọn một font mang lại cảm giác độc đáo cho bạn.

Cả hai kiểu chữ đều có vị trí và tính chất riêng trong thiết kế logo, nhưng quyết định sử dụng nên được đưa ra một cách thấu đáo.

Lựa chọn font chữ sẽ phản ánh chính xác cá tính thương hiệu của bạn.

Hãy suy nghĩ về những nơi và cách thức mà mọi người tương tác với thương hiệu của bạn

Chọn một kiểu font mang lại cảm giác về thương hiệu rất quan trọng, và nó cũng ảnh hưởng bởi phương tiện và nền tảng mà mọi người sẽ sử dụng để tương tác với thương hiệu của bạn.

Các font serif sẽ dễ dàng cho mắt đọc nhanh hơn và do đó được tìm thấy trong hầu hết các cuốn sách và báo chí (nếu bạn có đang sở hữu kindle bạn sẽ thấy có khá nhiều lựa chọn hiển thị serif trên nó). 

Mặt khác, các font sans serifs chủ yếu thống trị thế giới kỹ thuật số trên các trang web và ứng dụng.

Đừng mắc kẹt trong suy nghĩ serif là truyền thống cũ kỹ và sans serif là hiện đại

Tóm lại, font serif truyền thống hơn trong khi font sans serif có cảm giác hiện đại hơn. Nhưng luôn có những ngoại lệ cho mọi quy tắc. Chúng ta cũng có thể được thay đổi quan điểm để phá vỡ các khuôn mẫu thiết kế.

Vì vậy, tùy thuộc vào cách bạn sử dụng font chữ của mình, bạn hoàn toàn có thể tạo giao diện hiện đại bằng cách sử dụng font serif, hoặc cảm giác truyền thống hơn khi sử dụng font sans serif.

P/s: Bạn đang sử dụng font nào hay yêu thích font chữ nào hơn? Chia sẻ lý do bên dưới cho mình với nhé 🙂