Tỷ lệ vàng trong thiết kế: định nghĩa, nguồn gốc và cách ứng dụng

Tỷ lệ vàng trong thiết kế: định nghĩa, nguồn gốc và cách ứng dụng

Nghệ thuật và thiết kế đều mang tính chủ quan. Một số thứ có thể là bỏ đi đối với người này nhưng lại là kiệt tác đối với người khác. Tuy nhiên trong thẩm mỹ, có một tỷ lệ lâu đời đã được khoa học chứng minh có thể giúp cho các thiết kế của bạn đẹp và nổi bật hơn: Tỷ lệ vàng.

Bạn có bao giờ tự hỏi: “Điều gì khiến bức tranh về Mona Lisa trở thành một kiệt tác không?”. Câu trả lời nằm ở Tỷ lệ vàng.

Tỷ lệ này thường hay biết đến với một con số thời chúng ta còn đi học: số Phi. Tỷ lệ vàng là một con số rất tiện dụng giúp bạn tạo ra các thiết kế đẹp, cân đối hoàn hảo, đáp ứng về mặt thẩm mỹ ở mức độ chuyên sâu. Thật tuyệt phải không?

Mặc dù nghệ thuật và thiết kế thường được dẫn dắt bởi bản năng sáng tạo, áp dụng tỷ lệ vàng chính là sử dụng toán học để biến đổi hình ảnh, bố cục, kiểu chữ…và rất nhiều ứng dụng khác…

Ok! Bắt đầu tìm hiểu về nó thôi!

Tỷ lệ vàng trong tranh Mona Lisa
Tỷ lệ vàng Mona Lisa theo Simply.Science

TỶ LỆ VÀNG LÀ GÌ?

Tỷ lệ vàng là thương số của hai số a và b (ví dụ a>b) giống với thương số của tổng (a+b) chia cho a (chia cho số lớn hơn), kết quả của thương số đó là 1.618…, còn gọi là Phi.

Tỷ lệ vàng trong thiết kế: định nghĩa, nguồn gốc và cách ứng dụng

Cách dễ nhất để chứng minh điều này là bằng cách sử dụng chuỗi Fibonacci. Ở đây mình không đi sâu vào chi tiết, dãy này là tổng của hai số trước nó. Nó bắt đầu: 0,1,1,2,3,5,8,13,21… cứ như thế đến vô hạn. Trước đây, người Hy Lạp đã sử dụng chuỗi Fibonacci tạo thành một mô hình trực quan để hỗ trợ các thiết kế của họ. Khi bạn biến chuỗi này thành hình vuông và đặt chúng cạnh nhau để tạo hình chữ nhật, một hình xoắn ốc (được gọi là Xoắn ốc Vàng) bắt đầu hình thành.

Đừng để cho một vài phép tính làm bạn sợ! Tỷ lệ vàng thực sự đơn giản hơn rất nhiều so với những gì bạn thấy. Nó được tìm thấy ở khắp mọi nơi. Vòng xoáy vàng xuất hiện trong tự nhiên xung quanh chúng ta. Từ những cơn bão đến hoa, thiên hà đến vỏ sò và thậm chí chúng có thể xuất hiện ở những bông súp lơ mà bạn mua được ở siêu thị.

Minh họa tỷ lệ vàng ở thực vật
Romanesco Broccoli theo The Curious Mango
Minh họa tỷ lệ vàng trong tự nhiên
Tỷ lệ vàng trong tự nhiên, chụp bởi Mate Marschalko theo medium

LÀM THẾ NÀO ĐỂ ỨNG DỤNG TỶ LỆ VÀNG VÀO THIẾT KẾ ĐỒ HOẠ

Một trong những điều hay nhất về Tỷ lệ vàng là nó cung cấp cho bạn một con số đơn giản để giúp bạn cấu trúc lại thiết kế của mình. Đơn giản, bạn chỉ cần nhân kích thước của một phần tử với 1.618 để tìm ra kích thước của một phần tử khác hoặc phủ lên Vòng xoắn ốc vàng để điều chỉnh vị trí của chúng. Bạn có thể sử dụng Tỷ lệ vàng để định hướng cho bạn trong bố cục, kiểu chữ, hình ảnh và nhiều hơn thế nữa…

Mình đã tổng hợp bốn cách rất đơn giản sử dụng Tỷ lệ vàng để giúp bạn tối đa hóa cái đẹp trong các thiết kế của bạn theo phong cách da Vinci.

tranh minh họa tỉ lệ vàng
Minh hoạ sử dụng tỷ lệ vàng, thiết kế Vladanland

1. PHÂN CẤP KIỂU CHỮ

Khi tạo bất kỳ thiết kế nào sử dụng chữ, luôn xem xét phân cấp thông điệp trong bố cục của bạn. Cho dù đó là một poster, thiệp cưới hay thiết kế web, bạn có thể sử dụng Tỷ lệ vàng để định hướng kích thước kiểu chữ của mình. (Mình có công cụ này sẽ ngay lập tức tính ra cho bạn cụ thể bạn nên chọn size gì, nhấn vào đây nhé)

Ví dụ: bạn phân cấp nhóm thông tin trong thiết kế của bạn lần lượt là: nhóm rất quan trọng (A), nhóm quan trọng (B), nhóm không quan trọng (C). Nếu kích thước font chữ nhỏ nhất của bạn cho (C) là 10px, sau đó nhân 10px với 1.618 bạn sẽ có con số 16.18px -> chúng ta nên chọn kích thước font (B) là 16px, tương tự như vậy cho font (A) bạn sẽ chọn được là 25px. Đơn giản phải không? 😀

2. PHÂN CẤP HÌNH ẢNH

Khi xem xét sự hài hòa của hình ảnh, bạn nên dừng lại, lùi lại một bước, làm việc gì đó khác sau đó trở lại để có một cái nhìn mới mẻ hơn. Nhưng nếu bạn không có thời gian để suy ngẫm về các phương án thiết kế của mình, một sự thay thế nhanh hơn là Xoắn ốc vàng.

Xếp chồng hình xoắn ốc lên hình ảnh của bạn để xem các yếu tố nào nằm ở đâu và liệu chúng có thực sự tạo ra sự hài hòa hay không.

Sử dụng Xoắn ốc Vàng, bạn có thể tìm ra nơi cần tập trung, cách sử dụng tiêu đề để có tác động tối đa hoặc yếu tố nào cần được thay đổi để bố cục thiết kế chặt chẽ và khoa học hơn.

3. THIẾT KẾ LOGO

Một logo tốt là rất quan trọng bởi nó giúp mọi người có thể ngay lập tức hiểu thông điệp cốt lõi của bạn và nhớ về thương hiệu mỗi khi gặp lại. Chính vì thế áp dụng Tỷ lệ vàng vào thiết kế Logo là một ý tưởng rất tuyệt vời. Trên thực tế, nhiều thương hiệu lớn nhất trên thế giới sử dụng Tỷ lệ vàng để tạo thành logo của họ: Pepsi, Apple, Twitter…

Ví dụ: Logo của Rahajoe, cho Little Spoon sử dụng các vòng tròn trong Tỷ lệ vàng làm lưới để định hướng thiết kế của họ

Logo tỷ lệ vàng
Logo theo tỷ lệ vàng thiết kế bởi Rahajoe

Khi thiết kế logo, bạn thậm chí có thể tưởng tượng chuỗi Fibonacci là một chuỗi các vòng tròn, sau đó sắp xếp lại chúng để tạo thành một lưới làm nền tảng cho thiết kế logo của bạn. Đây là cơ sở của nhiều logo, bao gồm cả Twitter.

tỷ lệ vàng trong các logo nổi tiếng
Chuỗi Fibonacci hiển thị qua các vòng tròn, trình bày Mostafa Amin and Brandology Studio

4. BỐ CỤC

Khi bạn gặp thách thức với một loạt những thứ khác nhau trong một bố cục duy nhất, việc sử dụng Vòng xoắn ốc vàng để định hướng vị trí cho từng yếu tố là cực kỳ quan trọng. Một cách tự nhiên, chúng ta sẽ bị lôi kéo vào trung tâm của vòng xoắn ốc, vì vậy tốt nhất, trung tâm xoắn ốc thường là nơi đặt thông điệp quan trọng nhất của bạn.

Tỷ lệ vàng trong thiết kế: định nghĩa, nguồn gốc và cách ứng dụng
Layout for Challenges thiết kế bởi Spoon Lancer

HÃY NHỚ CON SỐ: 1.618

Con số này sẽ là người bạn tốt nhất của bạn. Nhân kích thước font chữ hoặc một yếu tố nào khác theo Tỷ lệ vàng và bạn sẽ thấy bố cục của mình bắt đầu hoà hợp với nhau. Hoặc bạn luôn có thể phủ Vòng xoắn ốc vàng như một định hướng cho thiết kế.

Do tính chất khoa học, thậm chí mang tính phổ quát của Tỷ lệ vàng, các nhà thiết kế thường sử dụng nó cho dù họ có biết hay không. Hãy biến nó thành thói quen, hãy luôn kiểm tra thiết kế của bạn xem nó có chuẩn theo Tỷ lệ vàng chưa nhé! 🙂

Ngoài những ứng dụng này ra bạn còn ứng dụng tỷ lệ vàng vào những điều gì nữa, comment bên dưới cho mình biết nhé!

Photo of author

Lê Đình Tân

Founder của Leap Content - marketing nerd. Sở thích: đọc và tự mày mò những thứ hay ho một mình. Về cơ bản, là người chịu trách nhiệm để mọi bài post ở LeapContent đều "trên cả tuyệt vời".

Cùng thảo luận nào!

Email của bạn sẽ được giữ kín. Những phần bắt buộc có đánh dấu *.